Haven toont houdbaarheid

“Veiligheidsproblemen hebben zich niet voorgedaan; niet op het water, niet op kantoor, noch bij de terminals. De helft van de mensen van het havenbedrijf is operationeel verantwoordelijk voor het veilig functioneren van de sluizen, de schepen, verkeersleiding en inspecties. Begin maart is onze operatie in vaste duo’s gaan werken op bijvoorbeeld de patrouillevaartuigen, afwisseling van teams gebeurde gescheiden. Er wordt extra goed schoongemaakt. Zo worden de patrouillevaartuigen twee keer per dag gereinigd en maken de sluiswachters voor en na wisseling van de dienst alle apparatuur waar ze mee werken schoon. Al drie maanden verloopt het operationeel probleemloos. Ook van de loodsen, slepers en andere maritieme dienstverlening hebben we geen melding van problemen met veiligheid gehad. Om vinger aan de pols te houden hebben we de eerste periode samen met ondernemersvereniging ORAM dagelijks coronaoverleg met hen en de grote overslagbedrijven gevoerd. Dat werd drie per week en is nu wekelijks.”

“Noem het een geluk bij een ongeluk: onze visie is al langere tijd het thuiswerken te bevorderen. Als ons kantoorpersoneel beschikte al over zijn eigen devices om op locatie te functioneren, dus wat dat betreft was de organisatie goed voorbereid. Nieuw en niet altijd prettig is, dat we elkaar gedurende een lange periode niet kunnen treffen in het Havengebouw. Zelf informeer ik het bedrijf via een wekelijks opgenomen vlog. In principe zou iedereen bij het Havenbedrijf eerst tot 1 juni, later tot 1 september thuis blijven werken maar nu na drie maanden beginnen sommigen weer naar kantoor te komen. Je moet perspectief bieden en dat gaat het best via kleine stapjes. Maar veiligheid voor alles en absoluut op vrijwillige basis, wij weten dat coronabesmettingen tot gruwelijke situaties kunnen leiden.”

“Nee, voor zover wij weten niet Er is wel zorg dat dat gebeurt. Zo kwamen zeecruiserederijen die Amsterdam als thuishaven hadden met de aanvraag om opleggers (lege schepen die niet varen, red.) toe te laten, honderden mensen uit veelal lagelonenlanden als de Filippijnen. Uiteindelijk bleek dat die opleggers en de bemanningen niet meer naar huis konden vanwege gestaakt vliegverkeer en ook mochten ze niet meer van boord. Uit kostenoverwegingen dobberen die cruiseschepen nu inmiddels op ankerplaatsen buitengaats. Schrijnende situatie, maar gelukkig geen corona aan boord.”

“Sommige sectoren hebben het onmiddellijk gemerkt. Dramatisch waren natuurlijk de gevolgen voor de zee- en riviercruise, die gingen meteen naar nul. Met name bij de zeecruise spuit het geld eruit. Ook containers en automotive werden direct geraakt. Daarentegen loopt distributie als een tierelier. Olie herstelt zich vanwege de lage olieprijzen, veel opslag en weinig doorzet. Het wordt nu wel spannend aan de vraagkant, maar we zien dat het auto- en vliegverkeer weer op stoom komt.”

“Onvoorspelbaar is troef. Wat gebeurt er bij een eventuele tweede lockdown of bij het ons nog ongekende fenomeen van negatieve olieprijzen? Al met al zien we dat de oliepartijen het tot nu goed doen, qua tonnen tussen de 10 en 15 procent minder op jaarbasis. Over het algemeen is qua overslag januari een goede maand geweest, februari, maart en april wat minder dan vorig jaar, wat een behoorlijk goed jaar was. Mei was een goede maand, juni ook.”

“Er zijn natuurlijk de standaardoverheidsregelingen. Daarbovenop hebben wij om liquiditeit bij de bedrijven te creëren alle bedrijven drie maanden betalingsuitstel aangeboden van erfpacht en zee- en binnenhavengeld. Wel zijn we met enkele – slechts enkele – bedrijven in gesprek die diepere problemen kennen. Erg oppassen want het verwijt van staatssteun ligt al snel op de loer. Aan de werknemerskant werken we mee aan Waterjob, een soort uitzendbureau voor havenwerkers die – tijdelijk – overtollig zijn.”

“Scheepsbouwers, de maritieme sector en andere maakindustrie werken nu nog binnen hun gevulde portefeuille. Het probleem voor hen kan nog komen als nieuwe orders uitblijven. Dat uitgestelde coronaeffect blijkt waarschijnlijk pas volgend jaar. Onduidelijk dus, maar niettemin zorgelijk.”

“Het Havenbedrijf blijft zelf volop investeren, bijvoorbeeld in de aanleg van infrastructuur als kades. Zo houden we onze subcontractors gaande. Om een en gunstig effect te noemen van deze tijd is dat het een prima tijd is om aanbestedingen uit te zetten. Ook blijven we gronduitgiftes doen, bijvoorbeeld aan circulaire bedrijven. Dat is binnen de stikstofdiscussie soms ingewikkeld vanwege de vraag of er milieuruimte is om te bouwen. We zijn daarvoor ook in overleg met de provincie; of we aanpassingen kunnen doen voor nieuwe uitgiftes – salderen – in het kader van een ecologisch paspoort. Een mooi succes is dat nu na al die jaren door het ministerie een klap is gegeven op de aanleg van de Averijhaven. Hoop voor de toekomst.”

“Ook wij moeten bezuinigen. We gaan daarbij uit van twee scenario’s. In de eerste blijft de teruggang beperkt tot 10-15% van onze inkomsten, in het tweede – zwarte – scenario – loopt het op tot 30%. In het milde scenario snijden we dit jaar een derde van onze variabele kosten weg, dat treft met name onderzoek, beheer en onderhoud en communicatie. In het zwarte scenario verdubbelt dat. Ontslagen zullen er niet vallen, wel zullen we minder externen inhuren. We blijven alles doen wat voor de continuïteit van belang is.”

“Over het algemeen kun je stellen dat de haven het relatief uitstekend doet in deze coronatijd. Wat een positief effect is dat er binnen de stad nu op een andere manier naar de haven wordt gekeken. Van tal van deelnemingen en verdienmodellen van de gemeente zoals Schiphol, het openbaar vervoer en de toerismesector is de haven fier overeind blijven staan.”

“Het vitale belang van de haven voor bijvoorbeeld de distributie in al zijn vormen wordt ook erkend. Neem het spoorvervoer naar het achterland; moesten we voorheen bidden en smeken om voldoende spoorslots, nu werd het goederenspoorvervoer vanuit de haven geprioriteerd boven het passagiersvervoer. Dat is bijzonder om ook eens mee te maken.”