‘Stoer en desolaat,
daar houd ik van’

Het water lonkt en lokt, en de keuze is reuze in het programma van de Zeehavendagen. Eens even kijken, we kunnen met de zeesleepboot Holland een rondvaart maken door de haven of met het duikschip Nautilus heen en weer naar de Zaanse Schans om een paar molens te bekijken. Ook aantrekkelijk: met het Statenjacht Utrecht over het IJ op of aan boord stappen van het zeilschip Bounty voor een sunset cruise.

Maar de plicht roept en dus hebben we aangemonsterd op de Toekomst van de haven bustour die een rondrit van anderhalf uur maakt door het havengebied. Centraal staat de toekomst van de Amsterdamse haven in tijden van transitie. De overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame vormen van energie is lang en breed begonnen. Wat is daar nu al van te zien in de haven? En hoe spelen bedrijven in op die veranderingen?

De antwoorden op die vragen komen van Sjoerd van Leeuwen, de 67-jarige oprichter-eigenaar van Footsteps Tours en vandaag onze gids tijdens de tocht door het havengebied. Van Leeuwen verzorgt al meer dan twintig jaar rondleidingen in de stad en de haven en beschikt over een duizelingwekkende parate kennis: we zijn de straat nog niet uit of de eerste wetenswaardigheden vliegen al door de bus.

De haven is een dankbaar onderwerp, had de gids voor vertrek verteld over zijn specialisme. “Ik krijg veel Amsterdammers mee die weinig tot niets van de haven weten. Ze wonen hier vaak al tientallen jaren, maar zijn hier nog nooit geweest. Voor een gids is dat heerlijk werken. Zelf kom ik er ook nog steeds graag. Het havengebied is stoer en desolaat. Dat spreekt tot de verbeelding, in elk geval bij mij.”

Zijn kennis haalt Van Leeuwen uit boeken en tijdschriften. “Ik lees alles wat los en vast zit. Als ik vragen heb over een bepaald bedrijf, kijk ik op de website op ik daar de antwoorden kan vinden. En anders bel ik op om het zelf te vragen. Het mooie van de haven is dat er heel veel te zien valt vanaf de openbare weg. Je hoeft niet per se het terrein op om te zien wat er in een bedrijf gebeurt.’

Een mooi voorbeeld is de vestiging van AGR aan de Santoriniweg. AGR staat voor Artificial Grass Recycling en dat is precies wat er in het bedrijf gebeurt: het verwerken van verouderde kunstgrasmatten tot grondstoffen die opnieuw kunnen worden gebruikt. “Er ligt hier 2000 hectaren aan kunstgras te wachten op verwerking,” wijst Van Leeuwen naar de berg opgerold kunstgras. “Dat is toch heel bijzonder.”

Daarmee zitten we meteen bij het thema van de tour: het havengebied als hot spot van circulaire industrie. We rijden langs Argent Energy aan de Hornweg waar biodiesel wordt vervaardigd uit afgewerkte vetten en olieën. Van Leeuwen: “Het bedrijf is tien jaar geleden klein begonnen als Biodiesel Amsterdam. Sinds de overname door een grote Europese producent is de capaciteit verdubbeld naar 200.000 ton per jaar.”

Aan de Amerikahavenweg houden we stil bij het Asfalt Recycle Bedrijf van Bontrup, waar uit oud asfalt granulaat wordt gewonnen dat weer kan worden hergebruikt als grondstof voor nieuw asfalt. Van Leeuwen vertelt er enthousiast over, maar dat wil niet zeggen dat hij alle ambities van de haven klakkeloos onderschrijft. “De politiek heeft besloten dat de overslag van kolen in 2030 hier ophoudt. Ik vraag me af: wat doe je als bij voorbeeld Duitsland na dat jaar nog wel kolen blijft stoken? Moeten we onze buren dan laten zitten door geen kolen meer te leveren? Daarmee duperen we ook onze economie.”

Want alle politieke idealen ten spijt, is de haven ook een motor van de lokale en landelijke economie. “Er werken hier direct en indirect meer dan 70.000 mensen,” vertelt de gids. “Ik zeg het ook tegen de jongeren die ik tegenkom: je kunt om de hoek een mooie baan vinden en van files heb je geen last. Voor technische mensen liggen hier heel veel mogelijkheden. Je kunt af en toe vieze handen krijgen, maar het is zeker geen dom werk.”

Vrijwilligers gezocht telt in totaal 9 locaties in Nederland, Duitsland en België. De Koopman Logistics Group B.V. bevindt zich in Leek. Koopman Car Terminal is sinds 2003 gevestigd in Amsterdam-Westpoort.