Zeemanshuis luidt de noodklok

Zeemanshuis-voorzitter Jurriaan Blom doet een moreel appel op de havencommunity in het Noordzeekanaalgebied de faciliteit voor zeevarenden structureel te steunen. ''De havengemeenschap is het aan de mensen op de schepen die onze producten leveren verplicht om goed voor ze te zorgen. Het minste dat we kunnen doen is zorgen voor een financieel gezond Zeemanshuis”, meent hij.

Blom is sinds 2015 voorzitter van het Zeemanshuis. Een instituut., zegt hij zelf. Iedere havenstad is vanuit de Internationale Maritieme Organisation verplicht om een Zeemanshuis te hebben. Die van Amsterdam werd in 1858 opgericht. Eerst tegenover Het Scheepvaartmuseum op Kattenburg. Met het oprukken van de stad week de haven uit naar het westen en daarmee ook het Zeemanshuis, dat nu heel centraal aan de Suezhaven/Radarweg zit. Daar ontvangt een vaste ploeg van barmedewerkers en vrijwilligers circa 10.000 gasten per jaar. Blom: ''Vijf jaar geleden – voor corona – was dat nog 17.000 gasten. De angst voor corona zit er nog altijd in. Sommige kapiteins geven nog steeds geen toestemming om van boord te gaan, maar ook terminal managers vinden het spannend om onbekenden op hun terminal te hebben uit angst voor terroristische of druggerelateerde activiteiten.''

Blom stelt dat er qua ontspanning voor ieder wat wil is, dat is ook belangrijk volgens hem. ''Mensen zitten lang aan boord en dan is het heel fijn om van boord te kunnen voor een hapje, een drankje en een spelletje. Het Zeemanshuis kent dan ook een biljart- en voetbaltafel en ook wordt er regelmatig getafeltennist. Maar het belangrijkste is misschien wel de karaoke set. Dat is vooral voor onze Aziatische klanten essentieel. De meeste zeevarenden komen uit de Filipijnen, India, Pakistan en Indonesië. Ook zien we nog veel mensen uit Oekraïne en sinds de oorlog is het aantal Russen afgenomen.'' Daarnaast is dit een plek waar gasten contact kunnen hebben met het thuisfront. ''Wij bieden gratis Wi-Fi en verkopen telefoonkaarten. Vroeger hadden wij hier een rij computers staan. Zo hebben sommigen hier voor het eerst hun pasgeboren kind gezien.''

Naast de basiszorg van een hapje, drankje en spelletje geeft het Zeemanshuis ook geestelijke zorg. ''Zeevarenden zijn een religieus volk. De onvoorspelbare omgeving van de zee maakt ook dat ze bijgelovig zijn. Het Zeemanshuis is seculier, maar we werken wel heel nauw samen met de havendominee.'' Hij spreekt dagelijks zeevarenden tijdens zijn scheepsbezoeken en samen organiseren ze vieringen als Kerst en Pasen. Ook is het Zeemanshuis de linking pin naar de internationale vakbond en belangenbehartiger voor zeevarenden en de havendokter. ''Toen er coronavaccins beschikbaar waren voor zeevarenden, was het Zeemanshuis een priklocatie.''

Het idee dat iedere zichzelf respecterende havenstad een zeemanshuis heeft, geeft bemanning een veilige basis. Volgens Blom is dat wel het minste dat we terug kunnen doen voor zeevarenden. ''Zij zijn maanden van huis en dragen bij aan onze economie door te zorgen dat bijvoorbeeld onze hardloopschoenen, bananen en wasmachines in de winkel beschikbaar zijn.”

Ondanks die belangrijke, sociale rol van het Zeemanshuis is het lastig om financieel het hoofd boven water te houden. ''We hebben een aantal grote en kleine sponsoren, waaronder oude trouwe vrienden als Port of Amsterdam en we generen inkomsten uit de exploitatie. Maar dat is niet voldoende voor een sluitende begroting.'' Volgens Blom heeft dat meerdere oorzaken. ''Het is van belang dat bedrijven een financiële bijdrage leveren. We zien dat deze bijdrage terugloopt. De meeste havenbedrijven hebben geen directeur/eigenaar meer. Door overnames is het management van veel bedrijven minder verbonden met de havengemeenschap.'' Daarnaast ziet Blom dat sommige bedrijven het Zeemanshuis louter als goed doel en willen ze ieder jaar een ander goed doel sponsoren. ''De wasbeertjes in Artis zijn ook belangrijk, maar het Zeemanshuis is voor de mannen en vrouwen die de handel daadwerkelijk naar Amsterdam brengen en daardoor van ons allemaal. Zonder zeelui geen handel. Ook worden vaste bijdragen niet geïndexeerd waardoor we met steeds minder geld meer moeten doen, want onze kosten nemen ook toe.''

''Ik wil echt een moreel appel doen op de Amsterdamse havencommunity: neem je verantwoordelijkheid en draag financieel', zegt Jurriaan Blom. 'Zijn voorzitterschap loopt volgend jaar af en wil het Zeemanshuis goed achterlaten. ''IN 2025 ben ik 10 jaar voorzitter geweest en is het tijd voor een frisse wind. Naast een nieuwe voorzitter zoeken we ook een nieuwe secretaris en penningmeester. Ik roep dan ook alle talenten op die er in de haven zijn om zich hard te maken voor het Zeemanshuis, financieel en bestuurlijk. De tijd van havenbaronnen ligt achter ons, maar een paar mensen die tijd en energie willen stoppen in het Zeemanshuis van de mooiste haven in de wereld zou heel fijn zijn. Een mooie plek om midden in de haven bestuurservaring op te doen.''