Nederland kampt met tekort aan technisch personeel
Zonder monteurs geen energietransitie
In 2030 ziet Nederland er compleet anders uit dan nu. De energietransitie, de circulaire economie, mobiliteit, digitalisering: stuk voor stuk ontwikkelingen met ingrijpende gevolgen. Uitdagingen die vragen om inzet van slimmere techniek. Maar hoe kunnen we deze uitdagingen tackelen terwijl Nederland kampt met een tekort aan technisch geschoold personeel? Want geen big data zonder developers en geen energietransitie zonder elektramonteurs.
Onlangs verscheen een artikel van Techniek Nederland met goed nieuws over groei in de installatietechniek uit het MBO. Zo zouden het aantal jongeren dat een diploma haalde voor een installatietechnische opleiding voor het vierde jaar op een rij zijn gestegen. In 2021 ronden bijna zestienduizend mensen hun opleiding af. ''Hoewel de vraag naar goed geschoold personeel, zowel in de werktuigkundige en elektrotechnische vakgebieden natuurlijk nog steeds erg groot is, zijn deze cijfers toch reden voor optimisme'' vertelt Judith van Heeswijk, programmamanager Opleiding, Scholing en Arbeidsmarkt bij Techniek Nederland.
'De technieksector moet flink aangepakt worden'
Techniek Nederland zet zich als landelijk branchevereniging al jaren in voor de stimulering van de technieksector in Nederland. Maar de organisatie ziet vooral laatste jaren meer noodzaak ontstaan bij belanghebbende om de technieksector flink aan te pakken. Dit komt volgens Techniek Nederland enerzijds wegens de moderne ontwikkelingen, zoals de energietransitie en digitalisering. Juist deze nieuwe ontwikkelingen gever onder andere de problematiek rondom personeelstekorten weer. We willen innoveren en we willen een duurzame samenleving, maar dat kan niet zonder techniek. En al helemaal niet zonder technisch geschoold personeel. ''Hier moet een oplossing voor gevonden worden'', betoogt Techniek Nederland-voorzitter Doekle Terpstra in een video naar aanleiding van de coalitievorming in 2021.
Techniek is wel sexy!
Anderzijds merkte Techniek Nederland op vermindering in toestroom van scholieren naar technische sectoren te zien. Jongeren kiezen al enkele jarenlang vaker voor ALPHA-studies in plaats van BETA-studies. Dat resulteerde in tekorten aan technisch geschoold personeel, waar de sector nu nog steeds last van heeft. De oorzaak is lastig vast te stellen en kent verschillende factoren. Maar kijkende naar de recente groeiende cijfers vanuit het onderwijs, werpt de inzet van Techniek Nederland en partners zijn vruchten af. Door campagnes, techniekprogramma's op scholen en de investeringen vanuit de overheid zien jongeren (en ook meer meiden!) steeds meer in dat de technieksector hartstikke sexy is. En kiezen daardoor steeds vaker voor technische opleidingen. Het is van belang dat dit soort programma's en initiatieven de aankomende jaren op landelijk en regionaal niveau meer steun krijgen en wellicht uitbreidt om de toestroom van werknemers te stimuleren.
'Maak plek voor zij-instromers of laat bestaand personeel omscholen'
Werkgevers spelen rol in stimulering technieksector
Techniek Nederland zet zich in om het onderwijs en het bedrijfsleven beter op elkaar aan te laten sluiten. De match is namelijk niet direct te maken vanuit een mbo/hbo opleiding. En omdat technische docenten ook schaars zijn, worden er regelmatig docenten vanuit het bedrijfsleven gevraagd om les te geven op technische scholen. Daarnaast roept Techniek Nederland op om plek te maken voor zij-instromers: mensen met een achtergrond in een ander vakgebied die overstappen naar de installatiesector. Ook zijn er mogelijkheden om bestaand personeel te laten omscholen via veelal gesubsidieerde opleidingen. Als werkgever kun je dus zeker een steentje bijdragen.
Hoe zit dat dan in de havens van Nederland?
De landelijke uitdaging omtrent stimulering van techniek is ook op regionaal niveau duidelijk te zien. De Nederlandse havens zijn grote werkgevers en met name grote werkverschaffers van technisch personeel op MBO niveau. De tekorten zijn daar goed zichtbaar. Giulietta Cohen, Programma Manager Energy & Circular bij ORAM ondernemend Amsterdam en verantwoordelijk voor TET Amsterdam -Het platform voor het bedrijfsleven uit de Amsterdam metropoolregio die business cases voor energietransitie brengen die tot navolging of samenwerking leiden- benadrukt het belang zo snel mogelijk op regionaal te kijken naar oplossingen.
De havens in het Noordzeekanaalgebied zijn in transitie en hebben daarvoor vooral technisch geschoold personeel nodig. Technisch talent als randvoorwaarde komt veelal terug tijdens bijeenkomsten van TET Amsterdam en gesprekken die Giulietta Cohen voert met havenbedrijven. Een directe oplossing is nog niet gevonden, maar volgens Cohen zou het een goede start zijn om de potentie te laten zien: ‘’Laat jongeren zien dat een technische baan in de energietransitie zorgt voor werkzekerheid, een goed salaris en doorgroeimogelijkheden.’’ Het informeren bij studiekeuze van jongeren, werkzoekenden of zij-instromers is cruciaal.