‘Never waste a good crisis’

“Ook wij hebben te maken met beperkingen die onze werkzaamheden bemoeilijken”, zegt Mark Emmelot, voorzitter van het Corps Van Vletterlieden (CVV). “Om de corona buiten de deur te houden, opereren alle leden strikt in koppeltjes. Iedereen gaat alleen om met zijn vaste maatje. Op de werkvloer, maar ook privé. We zijn een machine die 24/7 draait. Als een radartje uitvalt, loopt de hele club gevaar. Hoewel een enkel lid corona opliep, leden de kwaliteit en veiligheid van de werkzaamheden er niet onder.”

De krimp in de wereldscheepvaart was natuurlijk al voorspeld. Emmelot: “Door corona misten we vooral de cruisevaart. Dat was gewoon nul en scheelt aanzienlijk. Toch kunnen wij in IJmuiden zeggen dat we er goed doorheen komen; daar wil ik niet pessimistisch over zijn. Als ik het vergelijk met andere sectoren hebben we het nog redelijk goed gedaan, zeker als je het wereldwijd bekijkt. Intussen zitten we niet stil. Omdat wij groen en duurzaam de toekomst in willen, hebben we geïnvesteerd in een elektrische lier. Twee van die karren ondersteunen ons bij het binnenhalen van zware trossen. Niet elektrisch rijdend, maar wel het winch-gedeelte elektrisch. Geen omgevingslawaai, geen uitstoot. Dan praat je over forse investering.” 

Volgens Emmelot pakt het positief uit en gaan de gedane investeringen zich het komende decennium zonder twijfel terugbetalen. Bijvoorbeeld op de nieuwe zeesluis van IJmuiden. “Daarnaast hebben we een multipurpose-schip aangeschaft als uitbreiding van ons materiaal en takenpakket. Met een vierkant achterdek om duikers te ondersteunen en ruimte voor het bevestigen van een extra ponton. Als de Averijhaven straks gereed is - waar een kade verrijst vanaf Tata Steel tot de Noordpier - gaat dat bootje overuren draaien.” 

“Ja hoor, ik zie in de regio nog zoveel kansen”, vervolgt de CVV-voorzitter. “Zolang we in het Noordzeekanaalgebied maar divers blijven, aantrekkelijk voor het achterland, en Amsterdam standhoudt als door- en uitvoerhaven. En de cruisesector moet gestimuleerd blijven. Voor de CVV is dit de kip met de gouden eieren.”

“Het afgelopen jaar ging ook hier niet ongemerkt voorbij”, zegt Johan van der Laan, voorzitter Van de Loodsencorporatie Amsterdam-IJmond. “De Amsterdamse haven had een terugval van 14%, daarmee houdt het loodswezen gelijke tred. Het begin sloeg in als een bom. Geen opslagcapaciteit meer, veel schepen buiten voor anker. Op de schepen waren ze bang dat je corona meeneemt, wij waren bang voor uit China besmette schepen.”

In zijn organisatie probeert Van der Laan de contactmomenten zoveel mogelijk te beperken en zijn trainingen en opleiding waar mogelijk uitgesteld. “Er zijn in samenwerking met dienstverleners en bevoegde autoriteiten protocollen opgesteld. We hebben voor collega’s ook een coronapakket, vergelijkbaar met het verplegend personeel: beschermende kleding, mondkapje, handschoenen. Verder hebben we een handvol  logistieke aanpassingen doorgevoerd, zoals alleen in een taxi zitten als je naar een schip wordt gebracht, afgescheiden van de chauffeur.”

“Je ziet een nieuwe werkelijkheid ontstaan”, meent Van der Laan. “Hoeveel het werk nog steeds minder is dan een jaar geleden, heeft ook het loodswezen zich geschikt. Wij weten hoe we met elkaar en het werk om moeten gaan, minder onwetend, minder paniekerig. Ook als er een besmet schip komt, varen we dat schip gewoon naar binnen.” Hij vertrouwt op herstel; dat straks alles weer gaat varen, rijden en vliegen. Met Amsterdam als ’s werelds grootste benzinehaven en Schiphol weer helemaal open, dan komt er weer een dot werk aan. Van der Laan: “Om die reden snijden we niet in ons personeelsbestand. We kunnen ook niet zomaar een blik loodsen opentrekken. In ons aannamebeleid moeten we tien jaar vooruitkijken. Een opleiding alleen al duurt veertien maanden. Voordat een nieuwe loods alles kan en mag doen, ben je nog eens zeven jaar verder.”

Volgens de voorzitter van de Loodsencorporatie bevindt de haven zich in een kanteljaar, waarin een nieuwe basis wordt gelegd. Een nieuw handvat voor het maken van nieuwe prognoses. “Wat ik merk in de haven is dat iedereen de mouwen wil opstropen en de investeringsbereidheid groot is”, illustreert Van der Laan. “Ondanks of misschien dankzij de crisis. Er zijn natuurlijk onzekere factoren, zoals de kolenafname en de cruisesector die nu helemaal stil ligt. Maar er wacht ons ook een nieuwe sluis, de Averijhaven komt tot ontwikkeling, een uitbreiding van stijgers en kades in Amsterdam. Niemand kruipt in zijn schulp om daar de crisis af te wachten. En dat is goed. Het werk ligt uiteindelijk in de haven.

Peter Maanders van Port Towage Amsterdam herkent de uitdagingen van zijn collega’s uit de nautische dienstverlening. “Als je zoals wij in een 24/7-systeem werkt, dan moeten we al bij een klein vermoeden op een corona-geval, de hele ploeg van boord halen en wisselen, dat is wel een uitdaging.” De corona-crisis heeft er ook toe geleid dat er de afgelopen 12 maanden minder schepen zijn afgehandeld. Maanders: “We lopen weliswaar achter, maar we gaan niet bij de pakken neerzitten. Dit bedrijf bestaat al meer dan 100 jaar (onder verschillende eigenaren, red.) en hebben door de jaren heen van alles meegemaakt. Ik heb er alle vertrouwen in dat we de lijn naar boven straks weer te pakken krijgen.”