Varend erfgoed

In dit nummer nemen we u mee naar Damen Shiprepair en Oranjewerf in Amsterdam-Noord. Op de laatste wordt de laatste hand gelegd aan de restauratie van het VOC-schip 'Amsterdam'. Volgens planning keert de replica begin april terug op de vertrouwde plek, aan de steiger naast museum. In het museum wacht de nieuwe havententoonstelling op de officiële opening, die voor het publiek plaatsvindt als Het Scheepvaartmuseum weer heropend. Tot die tijd bieden wij u aan het einde van dit artikel een virtuele rondleiding exclusief aan de hand van curator Tim van Streefkerk.

Aan de 'Amsterdam' is de afgelopen periode een ingrijpende restauratie uitgevoerd. Het schip maakte water en moest op tal van punten in authentieke staat worden hersteld. Door de lockdown had het onderhoudsteam meer tijd om de renovatie nog grondiger uit te voeren. Het schip telt onder meer inmiddels drie nagelnieuwe houten masten Ook werd in het dok van Damen Oranjewerf hard gewerkt aan werkzaamheden boven en onder de waterlijn. Naast drie masten vernieuwde dokwerkers de ra’s van de replica en contrueerde men nieuwe ondermasten en stengen. De masten van het varende museumstuk zijn tot een lengte van 60 meter samengesteld uit losse aan elkaar gelijmde houten delen. Noodzakelijk omdat masten van deze lengte tegenwoordig niet meer uit één stuk komen.

Conform een oude scheepvaarttraditie legde Michael Huijser, directeur van Het Scheepvaartmuseum, inmiddels een rijksdaalder, gulden, dubbeltje en vijf centstuk onder de grote mast, toen deze onlangs werd geplaatst. Nu is het wachten op het moment dat de Amsterdam weer terugkeert op de vertrouwde plek, het museum de deuren weer opent en het publiek fysiek het resultaat kan komen bewonderen.

Bijna parallel aan de renovatie van de Amsterdam, werd binnen de muren van Het Scheepvaartmuseum hard gewerkt aan de nieuwe Havententoonstelling. De vorige editie was gedateerd en daarnaast was er behoefte aan een presentatie de heden, verleden en toekomst van de havens van Amsterdam in beeld brengt. Dat is gelukt en nu wacht de semi-permanente expositie op een opening met publiek zodra dit mogelijk is.

Het museum kiest thematisch onder leiding van curator Tim Streefkerk voor 'de bewogen relatie tussen stad en haven', die door de eeuwen heen heeft gezorgd voor creatieve oplossingen. Innovatie was en is nog steeds een van de belangrijkste speerpunten van de Amsterdamse haven. Zo ontwikkelde men aan het einde van de 17de eeuw bijvoorbeeld de scheepskameel - een systeem van drijvers om de diepgang van schepen tijdelijk te verminderen - die schepen voorbij Pampus trok. Tegenwoordig wordt er door middel van een circulaire economie stadsafval omgezet naar energie. In de tentoonstelling Amsterdam Havenstad daagt Het Scheepvaartmuseum bezoekers uit om zelf over onderwerpen als duurzaamheid en mobiliteit na te denken. Wat zijn de voor- en nadelen van een brug over het IJ? En waar zou je dan voor kiezen? Het zijn dit soort thema’s die de toekomst van deze havenstad vorm geven.