Werken aan de toekomst van de haven

In de extreem droge zomer van 2022 werd het probleem van verzilting acuut. Onder andere veroorzaakt door weinig regenval en een sterke afname van smeltwater bij de bronnen van grote rivieren. Droog werkte op dat moment veertien jaar in verschillende commerciële functies voor Port of Amsterdam en was Hoofd Cargo & Offshore. “Ik stond destijds open voor een nieuwe rol.”

De toekomstige bereikbaarheid van de Amsterdamse haven vraagt om meer aanpassingen aan de infrastructuur, vervolgt ze. “Vanaf 2030 zullen bijvoorbeeld kolen helemaal plaatsmaken voor non-fossiele ladingstromen zoals een groei in agri-bulk, bouwgrondstoffen, general cargo en alternatieve brandstoffen, waterstof en offshore wind. Dit betekent dat we ons als haven moeten voorbereiden op de komst van nieuwe scheepstypen en ladingstromen met andere risicoprofielen. We zullen moeten zorgen dat het Noordzeekanaal qua diepgang en breedte straks voldoet aan de eisen van deze nieuwe schepen en dat er bijvoorbeeld voldoende capaciteit en externe veiligheidsruimte is op de emplacementen in de haven voor het spoorgoederenvervoer.”

Zo zal onder andere de import van waterstof belangrijk gaan worden. Wat heel andere dimensionering van een schip vraagt dan bijvoorbeeld het vervoer van bouwgrondstoffen, een andere ladingstroom die volgens Droog groeipotentieel heeft. “Waterstof speelt een belangrijke rol in onze op duurzaamheid gerichte toekomstplannen en de energietransitie. Waterstofschepen zullen naar verwachting qua volume groter zijn dan de huidige kolenschepen maar omdat waterstof een veel lichtere substantie is, zullen deze schepen minder diep steken dan schepen die bijvoorbeeld bouwgrondstoffen of agri-bulk vervoeren of offshore schepen die weer veel breder zijn en meer ruimte op de vaarweg innemen. Dat stelt weer andere eisen aan de infrastructuur en aan maatregelen om het NZK goed bevaarbaar te houden.”

Daarop sluit het omvangrijke baggerplan waar het team vanuit het programma Bereikbare Haven met Rijkswaterstaat (RWS) aan werkt, naadloos aan. “Dat richt zich op het verwijderen van sediment dat zich in de vaarweg heeft opgehoopt en het aanbrengen van nieuwe tunneldeklagen. De ambitie is dat het hele Noordzeekanaal eind 2027 volledig is gebaggerd en de nu nog toepasselijke verkeersmaatregelen verleden tijd worden.

In samenwerking met Port of Amsterdam, Rijkswaterstaat en partners als ORAM, dat de belangen van het havenbedrijfsleven vertegenwoordigt, werken Droog en haar collega’s hard aan het realiseren van de bereikbaarheidsambities. Een grootschalige vervangings- en renovatieopgave van het sluizencomplex in IJmuiden en Schellingwoude is daar ook onderdeel van. “Deze renovatie is noodzakelijk om de groeiende en veranderende stroom van schepen veilig en vlot te verwerken, en daarmee de internationale concurrentiepositie van onze haven te waarborgen. Je praat hier over infrastructuur die een eeuw geleden zeer degelijk werd gebouwd, maar inmiddels echt vervangen moet worden en aangepast aan wat de hedendaagse scheepvaart vraagt.”

In principe was het idee dat Zeesluis IJmuiden als vervanging van de Noordersluis zou dienen, maar de operatie en onderhoudsstaat van de sluizen en de toekomstige zeevaart brengt nieuwe inzichten met zich mee. “Samen met RWS, het Centraal Nautisch Beheer, Loodswezen en ORAM kijken we daarom naar de beste toekomstige configuratie van het sluizencomplex om scheepvaart zo veilig en vlot mogelijk te kunnen afwerken.”

Al projecten die Droog noemt zijn essentieel voor de brede welvaart van toekomstige generaties. Een grote verantwoordelijkheid die naast zorgvuldige besluitvorming ook vraagt om robuust draagvlak voor investeringen in verandering. “Rijkswaterstaat vervangt en renoveert het sluizencomplex, het spui en gemaalcomplex niet alleen voor de komende tien, maar voor minstens de komende vijftig jaar. Ze heeft daarom een groot aantal partijen bij deze investering betrokken om vanuit verschillende perspectieven input te leveren.”

Dit langetermijndenken is essentieel voor de toekomst van de haven, zegt Droog. Die toekomst zal mede vorm krijgen in verduurzaming en het gebruik van schone energie. “Belangrijk voor mens, natuur en economie. Zo werken we allemaal aan een blijvend prominente rol voor de Zeehavens Amsterdam in de internationale scheepvaart en de wereldwijde energietransitie.”

Ze benadrukt tot slot dat het lange termijndenken niet alleen geldt voor de scheepvaart, maar zéker ook voor de verbindingen met het achterland. Droog: “Binnenvaart, spoor en weg blijven essentiële vervoersmodaliteiten om de haven bereikbaar te houden voor goederenvervoer en voor de modal shift ambities. Ook daar blijven we ons samen met partners zoals ProRail inzetten voor nieuwe mogelijkheden en uitbreidingen om onze positie verder te versterken.”