THEMA NAUTISCH

Loodswezen is de wijkagent op het water

‘Stop the engine.
 Position perfect’

Vraag: hoe krijg je een Panamees bulkschip van 229 meter lengte veilig in de Amsterdamse haven? Antwoord: met de hulp van registerloods Robert de Jonge.


“One-zero-zero,” zegt registerloods Robert de Jonge op de brug van de Hampton Ocean. “One-zero-zero,” herhaalt de stuurman. “Dit is even een focusmoment,” verontschuldigt de loods zich bij het naderen van de pieren van IJmuiden. Het afgelopen uur heeft hij honderduit verteld over het werk, nu is het tijd voor stilte en concentratie. “Zero-nine-five,” geeft hij de koers aan. “Zero-nine-five,” echoot de stuurman.

Touwladder

De Jonge is een van de 66 registerloodsen in de regio Amsterdam-IJmond. Vandaag is het zijn taak om de Hampton Ocean met zijn vracht - zestienduizend ton veevoeder - veilig naar de Mercurius-haven te brengen. Het schip heeft een Indiase bemanning die gelukkig goed Engels spreekt. “Het is elke keer weer afwachten hoe de communicatie verloopt,” had De Jonge vooraf verteld. “Ik heb ook wel eens de boot moeten tekenen op een stuk papier.”



Indiase bemanning

Een half uur geleden zijn we achter De Jonge (56) op volle zee aan boord van het bulkschip geklommen. Eerst een aantal tamelijk enerverende meters langs een touwladder, daarna verder met een gangway die de bemanning langszij had gehangen. De tender die ons naar de Hampton Ocean had gebracht, had gedanst op de golven. Aan boord van het 229 meter lange schip is van de deining niets meer te merken.

Diplomatie en communicatie

Goede communicatie is van groot belang. De loods komt aan boord met al zijn kennis, kunde en ervaring, maar is uiteindelijk niet meer dan een adviseur. De Jonge: “De kapitein is en blijft de baas aan boord. Alles wat ik doe, gebeurt met zijn instemming. In verreweg de meeste gevallen gaat dat moeiteloos, maar soms is er wat diplomatie en psychologie voor nodig. Mensenkennis hoort ook bij het werk.”

Filmpje voor thuis

Op de brug van de Hampton Ocean is van spanning geen sprake. De loods en de kapitein staan naast elkaar, en kijken met een kop koffie in de hand toe hoe twee sleepboten komen aanvaren om het schip te assisteren bij het invaren van de zeesluis. Een precisiewerkje, waarbij op instructie van De Jonge de sleepboot aan de voorkant stuurt en de sleepboot achter het schip als rem fungeert. De kapitein maakt een filmpje voor thuis.


Eenmaal uit de zeesluis, gaat de tocht verder over het Noordzeekanaal richting Amsterdam. Het is rustig op het water. Af en toe passeert een binnenvaartschip of een plezierjacht. Via een app op zijn telefoon houdt De Jonge de bewegingen verderop in de gaten. “We komen straks nog een kraanschip tegen met een breedte van vijftig meter, dus dat wordt even opletten.”

Mensenlevens

Ondanks alle moderne technologie blijven de ogen ook een belangrijk instrument aan boord. De meeste passanten op het water houden uit eigen beweging veilige afstand van het bulkschip, maar daar kan niet op worden vertrouwd. Het levende bewijs wordt geleverd door de pont bij Zaanstad die nog snel even wil oversteken. De Jonge slaakt een zucht en mompelt iets over het spelen met mensenlevens.

Grote gevolgen

De brug van de Hampton Ocean ligt op een hoogte van dertig meter, en dat zorgt voor een fantastisch uitzicht op het kanaal en de bedrijvigheid aan de wal. Dat maakt van een loods ook meteen een wijkagent op het water, vertelt De Jonge. “We zien veel. We werken nauw samen met de aanwezige diensten in het gebied. Daar hebben we allemaal voordeel van.” De snelheid is ongeveer twaalf kilometer per uur. De loods houdt het tempo bewust laag. “Een schip van deze omvang heeft een enorme waterverplaatsing,” legt hij uit. “Alles wat we onderweg tegenkomen, krijgt daarmee te maken. Een paar kilometer per uur meer en de gevolgen kunnen groot zijn. Het is niet ondenkbaar dat je in het voorbijgaan een paar woonboten van het gas en elektra trekt.”

Sleepboten besteld

We naderen de haven van Amsterdam. Voor de loods komt er weer een focusmoment aan: de draai naar de ingang van de Mercuriushaven. De Jonge heeft voor de lastige manoeuvre weer twee sleepboten besteld, die na te zijn vastgemaakt, de Hampton Ocean kreunend en steunend in de goede richting trekken en duwen. Vanaf de brugvleugel kijken de loods en de kapitein geconcentreerd toe.

Staat sluizencomplex

Wanneer het schip drie uur na het binnenvaren van de zeesluis zijn bestemming heeft bereikt, wacht nog één laatste taak: het afmeren aan de kade van het veevoederbedrijf. Daarvoor komen de vlettenlieden van De Koperen Ploeg aanvaren die in de diepte samen met de bemanning op het dek behendig de voorspringen, achterspringen, voortrossen en achtertrossen aan de meerpalen bevestigen.Ook het laatste is een geduldwerkje. “Een loods moet geen haast hebben,” had De Jonge eerder verteld. “Het is pas goed als het goed is.” Door het aantrekken van de verschillende trossen en springen wordt de Hampton Ocean in de loop van zeker een half uur tot tevredenheid vastgelegd. “Stop the engine,” klinkt het daarna. De loods en de kapitein schudden elkaar de hand. “Position perfect,” zegt de loods. “Position perfect,” stemt de kapitein in.