Vletterlieden 75

Naar buiten toe zijn de mannen altijd bescheiden, maar van binnen zijn ze trots. Op hun werk, de traditie, het leven in de haven van IJmuiden en nu ook op de ‘glossy Vletterlieden 75’. De special geeft in tientallen mooie foto van Machiel Kraaij uit IJmuiden een prachtig beeld van het leven aan de kades van IJmuiden. Wacht Zuidersluis in IJmuiden is historische grond. Sinds de oprichting van de CVV in 1945 is dit de uitvalsbasis van de vletterlieden. Hier staan ze in ploegendienst 24 uur per dag, 7 dagen per week klaar om te gaan. Wachten op een klus, wachtend op een telefoontje van de sluismeester; de man die altijd doorgeeft dat ‘ze er eentje binnenkrijgen’.

“Velen stappen hier als tiener de wereld binnen van de vletterlieden. Om daar vervolgens nooit meer uit weg te gaan”, zegt Vletterlieden-voorzitter Mark Emmelot. “Een leerling doorloopt het opleidingstraject en verschijnt vervolgens voor een soort ballotagecommissie, om door de vennoten van het Corps ‘goedgekeurd’ te worden. En dan begint het traject van groeien, of eigenlijk vérgroeien met de club. Dat verveelt geen moment, omdat geen dag hetzelfde is. Elke dag leer je wel iets en hoe makkelijk het werk soms ook lijkt, elke situatie waarin de vletterman terechtkomt verschilt weer van de vorige. Schepen, de weersomstandigheden, het water, niets is zo veranderlijk. Het is constant aanpassen op het moment.”

“Als bevoegd vennoot van de CVV ben ik trots op de club”, zegt Emmelot. “En dan spreek ik namens alle vennoten. “Dit is wat we doen, wat we willen en alles wat daarbij komt kijken. Het is onze lust en ons leven”.

In het hele land zijn er nog geen vijfhonderd personen werkzaam als vletterman. Je mag dus gerust spreken van een uniek beroep. We behoren allemaal tot een select gezelschap havenwerkers.”

De CVV telt op dit moment 47 vennoten. Omdat het een coöperatie is, ben je geen aandeelhouder maar lid van de vereniging. Samen werk je aan oplossingen die goed zijn voor de havens in de regio IJmond. Elke vletterman heeft invloed op het reilen en zeilen van de CVV en beslist mee over elk initiatief dat het Corps onderneemt. De vennoten wonen in een cirkel van nog geen vijf kilometer van de Zuidersluis; onze thuisbasis. Zo zijn we snel ter plaatse. “Behalve ploeggenoten zijn het ook goede vrienden van elkaar”, vertelt Emmelot. “En die hechte band is niet voor niets, want je moet op elkaar kunnen bouwen en elkaar tijdens de werkzaamheden door en door kunnen vertrouwen. Pas dan kun je het werk doen dat een vletterman doet. Werk dat soms levensgevaarlijk kan zijn.”

Risico’s of niet, het water en de bootjes blijven trekken. Emmelot spreekt uit ervaring: “Ook op dagen dat iedereen het liefst zijn bed induikt, willen vletterlieden de golven zien. Daar gaat hun bloed van stromen, niet van een warm bed of bad. Even kijken of er nog een bootje binnenkomt en of alles goed gaat. Hoe houden de ‘vletten’ zich? Altijd maar weer dat water en altijd maar weer kijken of er nog werk aankomt. Want dat betekent brood op de plank.”

De bezetting per dienstdoende ploeg (06:30-18:30) is gemiddeld tien man. Voor de zekerheid bestaat er nog een oproeplijst, want vletterlieden verlenen 24 uur per dag zeven dag per week de service. 365 dagen per jaar, bij nacht en ontij en door weer en wind. “Die pertinente aanwezigheid van kwaliteit en vaardigheden wordt nog weleens vergeten, zegt Emmelot. “Alles wat de zee op kan, is onze handel. Zeegaande schepen van enkele meters tot ruim 300 meter. Van coasters en tankers tot bulkcarriers en bevoorradingsschepen voor de offshore. Zelfs cruiseschepen en megajachten. Ongeveer 7500 scheepsbewegingen per jaar.”

De CVV is in 75 jaar uitgegroeid tot een professionele onderneming die voldoet aan de Havenverordening Noordzeekanaalgebied. Daardoor heeft het Corps toestemming van de autoriteiten om de zeeschepen die binnenlopen nautische diensten te verlenen. Emmelot: “De kwaliteitseisen die daarmee gepaard gaan zijn volkomen terechte eisen, want veiligheid staat voorop. Anders dan in de periode van de jaren ’80 toen alles nog ouwe-jongens-krentenbrood was en de geneugten van het roemrijke havengebied nog rijkelijk vloeiden. Dat was een mooie tijd, maar nu gelden andere regels. En om de professionalisering te onderstrepen wijzen we op de vele investeringen in personeel, opleidingen, certificeringen en materieel. Die stappen maken dat het werk makkelijker, veiliger en efficiënter is. Het kan niet anders als de onderneming ook de volgende 75 jaar goed wil blijven draaien.”

De CVV ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet. Er is voldoende animo voor het vak en schepen zullen altijd de haven van IJmuiden blijven binnenvaren. “Nieuwe leerlingen staan te popelen om te beginnen”, besluit Emmelot. “Het vak van vletterman leeft, er is nog altijd genoeg aanbod bij jonge mensen. De liefde voor de zee gaat nooit weg, soms zelfs van vader op zoon, en helpt in het werk. Het is een ambacht in al zijn facetten. Touwen en lijnen, het knopen en splitsen van touwwerk, de vaardigheid om trossen dusdanig te plaatsen dat het schip veilig op zijn plek blijft liggen. Het inzicht in het gedrag van het water, de stroming, de wind die zich met onwaarschijnlijke krachten manifesteert, dat maakt het een kunst om met een meervlet zo te manoeuvreren dat je langszij komt van een groot zeeschip. Ik geef het je te doen. Mij bewijst het keer op keer dat die mannen behalve vletterlieden bovenal ook vaklieden zijn”.