Wind in de zeilen

AYOP is een netwerkvereniging met 125 leden: bedrijven, regionale overheden en kennis- en onderwijsinstellingen die actief zijn in de offshore windenergie- en olie & gassector in het Noordzeekanaalgebied (NZKG).Dionne Ruurda is sinds 1 september jl. de nieuwe directeur van AYOP. Ze is geen onbekende in het zeehavengebied: Ruurda was acht jaar lang in dienst bij Tata Steel en werkte de afgelopen vijf jaar als zelfstandig ondernemer aan allerlei projecten op het gebied van technologie en windenergie.

Over haar reden om te solliciteren bij AYOP zegt ze: ‘De afgelopen jaren is het aantal leden van de vereniging enorm gegroeid en ook onze naamsbekendheid is flink toegenomen. Daarmee staat er een goede basis. Ik wil de organisatie graag verder brengen door nieuwe kansen te creëren voor onze leden. Ik zie mijzelf als de spil in het faciliteren van samenwerking tussen onze leden, door goed te luisteren naar wat er bij ze speelt en door de leden met elkaar te verbinden en informatie uit de markt met hen te delen.’ AYOP ondersteunt leden onder andere door belangenbehartiging, het promoten van de regio als ideale vestigingslocatie, het stimuleren van onderlinge kennisuitwisseling, gezamenlijke deelname of bezoek aan (inter-)nationale beurzen en door leden toegang te geven tot het AYOP-netwerk. Ook houdt de vereniging alle tenders voor offshore wind die de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) uitschrijft in de gaten voor haar leden.

Peter van de Meerakker, algemeen directeur van Zeehaven IJmuiden NV, is al sinds de oprichting nauw betrokken bij AYOP, maar heeft sinds juni van dit jaar een nieuwe functie binnen de vereniging: voorzitter van het bestuur. ‘Het is een cliché, maar toch is het echt waar: alleen ga je sneller, maar samen kom je verder. Dat geldt in het bijzonder voor AYOP: juist samen hebben wij ontzettend veel te bieden aan de markt. Dat is vooral nu belangrijk, omdat er veel op ons af komt.’ Van de Meerakker doelt daarmee op de bijna grenzeloze ambitie van de Nederlandse overheid als het gaat om wind op zee.

In 2030 moeten alle windturbines in de Noordzee samen 21 gigawatt opleveren. Dit moet verder groeien naar 50 gigawatt in 2040 en 72 gigawatt in 2050. Om dat in perspectief te plaatsen: de windmolenvelden die tot nu toe operationeel zijn, inclusief het eind september geopende Hollandse Kust Zuid, leveren samen bijna 4 gigawatt op. Over 28 jaar moet dat dus 18 keer zoveel zijn. Een stap in de goede richting wordt de komende tijd gezet met de aanleg van onder andere IJmuiden Ver, Hollandse Kust Noord en Hollandse Kust West.

Overigens betekent dit niet dat de Noordzeekust vol komt te staan met windmolens: waar huidige modellen 3 megawatt opbrengen, leveren die van Hollandse Kust Zuid al 11 megawatt per turbine. En voor toekomstige parken nam de overheid in tenders op dat een turbine minimaal 15 megawatt moet kunnen leveren. Van de Meerakker: ‘Vanuit het oogpunt van ruimte op zee is dat begrijpelijk, maar voor inschrijvers zorgt dat voor een uitdaging omdat er van de 15 megawatt turbines alleen nog maar prototypes zijn.’ Wel is het Nederlandse tendersysteem gunstig voor energiebedrijven in vergelijking met andere EU-lidstaten en het Verenigd Koninkrijk. ‘Bedrijven die inschrijven op een Nederlandse tender weten dat TenneT de kabels zal leggen (ensuring grid connection). Ook heeft de winnaar direct alle benodigde vergunningen op zak (ensuring the permit to build) en kan dus direct aan de slag’, aldus Van de Meerakker.

Van de Meerakker: ‘Je zou kunnen zeggen dat AYOP de wind in de zeilen heeft, omdat er een miljardenstroom van bestedingen aan komt die moet landen bij onze leden. We willen natuurlijk dat de energiebedrijven die tenders winnen voor de aanleg van windmolenparken in de Noordzee gebruik maken van de kennis en kunde van lokale bedrijven.’ En daar komt AYOP om de hoek kijken. Ruurda: ‘Zodra een energiebedrijf een tender wint, wordt er eerst een grote taart bezorgd namens AYOP om hen te feliciteren. Vervolgens krijgen AYOP-leden in een supply chain meeting de kans om aan de winnaar van de tender te laten zien wat zij in huis hebben.’ En dat is veel, zo blijkt als Ruurda opsomt in welke branches AYOP-leden onder andere actief zijn: van veiligheidskleding en -training, containers, hijstechniek, engineering, logistiek en transport tot marine contracting, recycling, HR, recruitment en catering. ‘Dat maakt onze netwerkvereniging ook zo waardevol’, aldus Ruurda.

De inzet van lokale bedrijven is bovendien de meest duurzame optie: alle geplande windmolenparken zullen voor de kust van IJmuiden richting Den Helder verrijzen. Om het aantal vaarbewegingen – en daarmee de stikstof- en CO2-uitstoot – tot een minimum te beperken kan de aanleg en het onderhoud het meest efficiënt en effectief vanuit de haven in IJmuiden plaatsvinden. Maar in de huidige haven is daar onvoldoende plek voor. AYOP heeft zich dan ook hard gemaakt voor de omvorming van het baggerdepot van de voormalige Averijhaven tot een Energiehaven: een belangrijke uitvalsbasis voor de aanleg van windmolenparken. Het duo noemt deze uitbreiding cruciaal.

Iedereen vindt dat die Energiehaven er moet komen en de voorbereidingen zijn ook al gestart, maar staalslakken – een restproduct uit de staalindustrie, in het verleden vaak gebruikt als verhardingsmateriaal voor wegen en dijken – die aanwezig zijn in de ringdijken rondom de Averijhaven zorgen nu voor vertraging. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Tata Steel zijn eigenaar van de staalslakken in de Averijhaven. Ruurda en Van de Meerakker doen er alles aan om aan iedereen duidelijk te maken dat de nieuwe windmolenparken in de Noordzee zullen leiden tot een enorme extra vraag naar kadefaciliteiten en haventerrein, voorzieningen die er nu niet zijn in IJmuiden of elders aan de Nederlandse kust. In het ergste geval zal men straks moeten uitwijken naar Noord-Duitse of Deense havens, met als gevolg hogere kosten en een enorme stikstof- en CO2-uitstoot door langere vaarbewegingen. ‘Om de ambitie van 21 gigawatt in 2030 waar te maken is de tijdige realisatie van de Energiehaven van groot belang, dus zorg voor een snelle oplossing’, is Van de Meerakkers cri de coeur voor Den Haag.

De staalslakken weerhouden AYOP er niet van om zich alvast voor te bereiden op wat er gaat komen. Zo start AYOP met de leden een learning community offshore energy om te inventariseren welke kennis en vaardigheden bedrijven nodig hebben. AYOP-leden uit het onderwijs kunnen er dan weer voor zorgen dat opleidingen worden aangepast naar de behoefte van de bedrijven, zodat er uiteindelijk voldoende mensen opgeleid zijn om straks in de grote behoefte aan goed geschoold personeel te voldoen. Andere ontwikkelingen, waaronder de opkomst van de waterstofeconomie, volgt de nieuwe directeur ook op de voet. ‘Maar de komende jaren ligt onze focus vooral op offshore windenergie en andere offshore activiteiten gericht op de energietransitie’, besluit Ruurda.

www.ayop.com