Op 26 januari 2022 opent Het Scheepvaartmuseum een nieuwe wisselruimte, waar regelmatig kleinere tentoonstellingen worden geprogrammeerd die inspelen op de actualiteit. De tentoonstelling Noordzeekanaal opent tegelijkertijd met de opening van de nieuwe Zeesluis in IJmuiden, de grootste ter wereld. Verschillende fotografen en kunstenaars kregen de opdracht om de aanpak en de vorderingen van het imposante waterbouwkundige werk vast te leggen. Hun werk is in deze tentoonstelling te zien.

Door het openen van deze nieuwe zeesluis is de Amsterdamse haven daardoor weer voor de meeste moderne zeeschepen bereikbaar. Het is niet de eerste keer dat de toegang van het Noordzeekanaal moest worden uitgebreid met een grotere sluis: de geschiedenis van het kanaal en het sluizencomplex bij IJmuiden begint al in de negentiende eeuw. Rond 1850 konden de zeeschepen met lading niet meer bij Amsterdam komen. Tegen de verzanding van de vaarroutes over het IJ en de Zuiderzee, het huidige IJsselmeer, viel niet langer op te baggeren. Schepen liepen vast. Het gevolg was dat de haven van Amsterdam stil kwam te liggen en dat de economische toestand in het land verslechterde. In 1863 werd begonnen met het kanaliseren van het IJ en het doorgraven van de duinen bij Velsen naar de Noordzee.

De aanleg van het Noordzeekanaal en de bouw van de zeesluizen in IJmuiden waren in de negentiende eeuw grote nationale projecten. In deze tijd werd met trots teruggekeken op de welvaart uit de zeventiende eeuw. Dankzij de aanleg van het kanaal zou Amsterdam door de scheepvaart en handel in de negentiende eeuw opnieuw tot bloei komen. De speciaal opgerichte Amsterdamsche Kanaal Maatschappij was bij de feestelijke opening van het kanaal op 1 en 2 november 1876 erg optimistisch, maar de kersverse Zuidersluis bleek al snel te klein voor de almaar groter wordende zeeschepen. In 1896 kwam de Middensluis erbij, gevolgd door de Noordersluis in 1929. Intussen groeide niet Amsterdam, maar Rotterdam uit tot de belangrijkste internationale haven van het land en is dat gebleven tot op de dag van vandaag.

De havenliefhebber die het nieuwe jaar - zodra dat weer kan - een bezoek aan Het Scheepvaartmuseum brengt, loopt ook even langs Amsterdam-Havenstad. Deze tentoonstelling opende in juni dit jaar en biedt een prachtig beeld van het verleden, heden en toekomst van de havens in het Noordzeekanaalgebied. Leden en relaties van Amports krijgen ook in het nieuwe jaar 50% korting op de vaste entreeprijs als zij bij het boeken van een online ticket de actiecode haven2021 invullen.