Voorzitter Johan van der Laan gaat weer varen

Nooit genoeg van Het Loodswezen

Op 1 januari 2022 zwaait Johan van der Laan af als voorzitter van de Regionale Loodsencorporatie Amsterdam-IJmond. Zijn twee termijnen zitten erop; hij gaat weer varen als registerloods. “Midden in de nacht aankomen in een hoekje van de haven waar de Vletterlieden of de Koperen Ploeg al liggen te wachten – dat is magisch.”

Dromen jonge kerels ervan loods te worden? Van der Laan deed het niet. “Ik wilde twee zaken niet worden toen ik besloot naar zee te gaan: kapitein en loods.” Zijn kapiteinsbevoegdheid haalde de voorzitter wel, maar als hoogste officier in rang was hij nooit actief onderweg – en registerloods werd hij wel degelijk. “Ik ben in 1998 als aspirant – nu heet dat student – begonnen en in 1999 loods geworden.”
Van der Laan heeft een goede tien jaar op de grote vaart gevaren. “Lijnvaart, kustvaart, slepers, ferry’s: ik heb van alles gedaan.” Net van de zeevaartschool wilde hij de wereld zien en zag het beroep van kapitein (al dat papierwerk) en loods (steeds hetzelfde stukje varen) niet zitten.

'Het in- en uitvaren is een dynamisch gebeuren'

Mooi vak

Toch werd hij registerloods. “Je groeit ernaar toe”, geeft de voorzitter aan. “Aanvankelijk vraag je je af wat zo’n man nu eigenlijk doet. En, ook door verhalen van collega’s die de overstap van eerste stuurman of kapitein naar het loodswezen maken, ontdek je dat het een heel mooi vak is.” Waar de kapitein en de andere officieren op een schip op zee de ruimte hebben en vooral vertrouwen op digitale systemen, daar varen loodsen het meest uitdagende en leukste deel van de reis. “En dat elke dag, met steeds wisselende schepen.”

Het in- en uitvaren van een haven is een dynamisch gebeuren, vertelt Van der Laan, waarbij de kapitein op dat leukste stuk doorgaans zijn schip overgeeft aan een loods. “Je hebt een schroef en een roer en je moet het schip achteruit inparkeren, dat is het verhaal.” Nu doet een loods dat niet alleen. “De samenwerking met de vletterlieden en de sleepboten is van groot belang.” Je moet als loods continu het krachtenspel van massa, stroom, wind in de gaten houden.

'Samenwerking is van groot belang'

Groot werk in kleine omgeving

Van der Laan vindt het prettig werken in de regio IJmond. “De omgeving is klein genoeg om iedereen te kennen en toch zo groot dat je ook de echt grote schepen vaart. Denk aan bulkcarriers die naar Tata-steel onderweg zijn, of aan container- en grote cruiseschepen van en naar Amsterdam.” Of, zoals de loods het uitlegt: “je vaart het grote werk in een relatief kleine omgeving. De schepen zijn groter geworden, maar het vaarwater niet. Veel stroom voor de pieren, weinig ruimte in de sluis, er spelen gigantische krachten. Dat is mooi.”

Samenwerking

Het voorzitterschap van de corporatie is een gekozen functie. Je mag die job maximaal twee termijnen van 4 jaar uitoefenen. Wat gaat Van der Laan missen na 1 januari? “De intensieve onderlinge samenwerken tussen de verschillende dienstverleners: de Vletterlieden / Koperen Ploeg, de sleepboten, de verkeersdienst als bevoegde autoriteit en wij. Op het water werken we zeer nauw samen, een samenwerking gebaseerd op onderling vertrouwen, maar op bestuursniveau zijn de lijntjes ook heel kort. Als dienstverleners hebben we samen de insteek: we zorgen ervoor dat de haven excelleert. Altijd én op tijd.”

Loodsen werken binnen een corporatie

Loodsen oefenen een wettelijke taak uit. De minister van Infrastructuur is daarbij weliswaar de systeemverantwoordelijke, maar het loodsen van zeeschepen is in 1988 op afstand gezet. Hiervoor is een eigen beroepsorganisatie opgericht in de vorm van de Nederlandse Loodsencorporatie. Alle 450 Nederlandse registerloodsen zijn daar lid van, waarbij de corporatie opgedeeld is in vier regio’s, elk met een eigen voorzitter, secretaris en bestuur. De vier regio’s zijn Noord, Amsterdam-IJmond, Rotterdam-Rijnmond en Scheldemonden. Ben je als registerloods beëdigd, dan begin je met kleinere schepen tot 95 meter. In een tijdsbestek van zeven jaar groei je door naar de bevoegdheid voor alle lengtes.