Afval verwerken doe je zo!

Hoe dat proces in de praktijk werkt, stond centraal in de derde bijeenkomst van dit jaar van het Netwerk Circulair. Dit keer in de Amsterdamse Houthavens, waar de genodigden meteen een bezoek brachten aan Seenons, het platform dat inzicht geeft in bedrijfsmatige afvalstromen.

De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied was aanwezig om de toehoorders mee te nemen langs de uitdagingen bij het verkrijgen van een vergunning en een rechtsoordeel voor afvalstoffen. Het was een interessant ontmoeting voor de aanwezigen; afgevaardigden van Provincie Noord-Holland, gemeente Amsterdam en bedrijven met ervaring op het dossier circulair, waaronder Feadship, Renewi, Circ, en Granuband.

In 2030 vijftig procent minder gebruik van grondstoffen. In 2050 een economie zonder afval. Op de vraag “is dat haalbaar?” steekt slechts een enkeling de hand op tijdens de bijeenkomst. En begrijpelijk, want momenteel is nog veel onduidelijk omtrent het inrichten van circulariteit. “Tegenwoordig worden rechtsoordelen over de status van afvalstoffen door de lokale Omgevingsdienst en niet meer door Rijkswaterstaat afgegeven”, aldus Stefan Martens van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied. “Dat komt omdat de beoordeling betrekking heeft op een specifieke casus: de afvalstroom die vrijkomt bij bedrijf A kan mogelijk door bedrijf B ingezet worden als ‘nieuwe’ grondstof.

Bij het verkrijgen van een positief rechtsoordeel vervalt dus de afvalstatus voor het materiaal en hoeft niet meer aan de afvalstoffen wet- en regelgeving te worden voldaan. Dat komt circulariteit te goede.

Een belangrijke vereiste voor het verkrijgen van een einde-afvalstatus voor een circulaire activiteit is, dat het gebruik van het materiaal zeker is en met een specifiek doel. Martens: “Deze eis, samen met de voorwaarden uit artikel 1.1 van de Wet Milieubeheer, onder andere dat het materiaal geen ongunstig effect heeft op milieu of gezondheid, vormt de basis bij de beoordeling voor een rechtsoordeel.”

Een andere belangrijke voorwaarde is dat het zeker is dat het materiaal wordt gebruikt en met een specifiek doel. Bijvoorbeeld een contract voor levering aan een afnemer toont aan dat daar markt voor is. Ook moet worden aangetoond dat er wordt voldaan aan productnormen en wetgeving (bijvoorbeeld aan de REACH-grenswaarden). Uiteraard mag er geen sprake zijn van een ongunstig effect op milieu en gezondheid.

Voorbeelden van circulaire afvalstoffen zijn: methanol geproduceerd met afvalpellets, PVC-granulaat voor productie van 3-laagsrioleringsbuizen, CO2 afgevangen bij AVI en toepassing als meststof in glastuinbouw en pyrolyseolie afkomstig van rubbergranulaat als component in scheepsbrandstof.

Soms kan een grondstof circulair worden ingezet zonder dat deze de afvalstatus heeft gekregen. In dat geval moet onmiddellijk gebruik mogelijk zijn en is de grondstof integraal onderdeel van het productieproces. In dat geval spreken we van een bijproduct. Voorbeelden van bijproducten zijn hoogovenslakken bij de productie van ijzer, die worden ingezet als funderingsmateriaal en lecithine bij de raffinage van plantaardige olie, dat wordt ingezet in een vergistingsinstallatie.

Ook de procedure voor een omgevingsvergunning milieu wordt kort toegelicht. Een reguliere vergunningaanvraag wordt binnen acht weken beoordeeld, mits de activiteit past in de bestaande milieuruimte. Voor nieuwe circulaire activiteiten is vaak de uitgebreide procedure van zes maanden nodig. “Dat heeft ook te maken met de informatie die moet worden aangeleverd”, zegt Martens. “Soms is deze nog niet compleet doordat technologieën nog in ontwikkeling zijn, investeringen en subsidies nog moeten doorkomen, of omdat de verwachtingen te hoog zijn en de ambities op papier te groen. Blijkt de informatie tijdens de procedure moet worden aangevuld, dan wordt het beoordelingsproces opgeschort en kan het nog langer duren voordat een vergunning wordt toegewezen.

Om de vergunningaanvraag zo soepel en spoedig mogelijk te laten verlopen is onderlinge afstemming essentieel, meent Martens. “Het voortraject is minstens zo belangrijk. Je moet elkaar vroegtijdig informeren, een tijdspad afstemmen en processen parallel laten lopen. Ook het inschakelen van een adviesbureau kan de aanvraag ten goede komen.” Iets wat Victor van Ahee van Van Doorne Advocaten tijdens de bijeenkomst vanzelfsprekend beaamde.

Binnen een huidige vergunning kan ook een proefneming worden gestart. Dit biedt bedrijven de mogelijkheid om circulariteit van materialen of het proces te verkennen en mogelijk te adopteren. Na de proefneming kan de proef worden gestopt, verlengd of kan de vergunning worden gewijzigd.

Netwerk Circulair van ORAM en Port of Amsterdam, verbindt organisaties uit de chemische en mechanische circulariteit met als doel te komen tot een gemeenschappelijke groeiagenda voor versnelling van de circulaire transitie. Eerder dit jaar heeft de coalitie achter Netwerk Circulair, circulaire bedrijven en betrokken organisaties, een position paper afgeleverd met vijf aandachtspunten. Die zijn vervolgens voorgelegd aan de gemeente Amsterdam en Provincie Noord-Holland.

Seenons is het bedrijf van medeoprichter-CEO Joost Kamermans. Het bedrijf heeft een app ontwikkeld voor bedrijven om hun afvalstromen te organiseren en te optimaliseren als het om efficiëntie, kosten en duurzaamheid gaat. Het grote voordeel is dat Seenons met meerdere partijen werkt en daardoor altijd de beste oplossing voor een specifieke afvalcasus heeft.

Maar Seenons doet meer dan dat. In 2,5 jaar tijd is het bedrijf gegroeid naar 65 specialisten die, desgewenst, adviseren over afvalstromen binnen organisaties. Dus ook hoe de afvalstroom duurzaam en waar mogelijk circulair kan worden ingericht. Het uiteindelijke doel van Seenons is 0% afval en als tech-bedrijf pioniert het concern samen met partners aan de toekomst. In samenwerking met onder meer de RVO, De 9 Straatjes in Amsterdam en het opleidingsverband waar onder andere de UvA en HvA zijn aangesloten, werkt Seenons aan de toekomst van afval: een circulaire samenleving.

Bent u ook weer bij onze volgende bijeenkomst in februari 2023, in de week van de circulaire economie? Houd de ORAM-website in de gaten.