Decom-markt re-shuffled door Oekraïne-oorlog: uitstel en vertraging

Wat je op de zee zet, moet je uiteindelijk een keer opruimen. Dat weten ook gas- en olieproducenten die hun oude platforms op de Noordzee die geen economische waarde meer hebben een keer zullen moeten afbreken. Het ontmantelen is echter een al jaren doorschuivend punt op de to-do lijst. Door de oorlog in Oekraïne is die taak zo mogelijk nog een beetje verder naar beneden gezakt. Want als er ook nog maar een beetje olie of gas te vinden is in het veld, zou het herstarten van het platform in deze tijden van ongekende energieprijzen opeens wél interessant kunnen zijn.

Dat is de conclusie die vier partijen uit de decom-markt trekken over de invloed van de Oekraïne-oorlog op het ontmantelen van bestaande platforms. AYOP sprak vier van haar leden – BK Ingenieurs, Seafox, Boskalis Offshore & Heavylifting en Port of Amsterdam – die allereerst hun medeleven betuigen voor de afschuwelijke situatie nu in Oekraïne. Ondertussen zien ze toe wat de actuele situatie voor effect heeft op de energiemarkt. Hebben die ontwikkelingen ook al invloed op de decom-markt?

,,Het is niet dat hier de telefoon roodgloeiend staat, maar ik denk dat de planning voor het decommissionen bij producenten nu wel in een ander daglicht staat,” zo zegt Michael Tetteroo. Hij is directeur commerciële activiteiten Europa bij Seafox in IJmuiden. Op het gebied van ontmanteling is Seafox vooral actief met hun drie jack-ups op de Noordzee. Dat zijn mobiele hefeilanden die het bedrijf naast een bestaand platform kan neerleggen en waar vanaf ze een platform voorbereiden op ontmanteling of zelf geheel kunnen verwijderen.

,,Al jaren wordt er een piek aangekondigd in het aantal decom-klussen. Je zag dat ook terug in het aantal tenders dat producenten daarvoor uitschreven; daar leek net een beetje vaart in te komen. Maar dat is nu allemaal weer re-shuffled.”

Michael doelt daarmee op producenten die het ontmantelen nog maar even uitstellen door de huidige hoge energieprijzen. ,,We horen van onze operators, die bij de klanten werken, dat het ‘niet normaal is wat er volgend jaar gaat gebeuren’. Veel platforms produceren toch nog even door. Of platforms die eerder waren afgeschreven, worden nu toch maar weer opgestart, mits de putten nog operationeel zijn. Daar worden flinke budgetten voor vrijgemaakt.”

Het geopolitieke spel zal door deze oorlog blijvend veranderen, denkt Michael. ,,Niemand wil meer afhankelijk zijn van Russisch gas, dat is denk ik wel duidelijk. De huidige situatie zou een perfecte boost kunnenzijn voor de energietransitie hier dichtbij huis. Maar de realiteit is dat dat niet in één jaar gebeurd is en we tot die tijd nog veel olie en gas nodig hebben.”

Bij Port of Amsterdam merken ze ook iedere dag de gevolgen van de oorlog in Oekraïne, zo vertelt commercieel manager offshore Allard Klinkers. ,,Sinds 17 april is de haven gesloten voor Russische scheepvaart; met een uitzondering voor schepen met essentiële goederen. Dat heeft de Europese Unie besloten.”

In de decom-markt bekleedt Port of Amsterdam vooral een faciliterende rol: alle bedrijven die tezamen een platform kunnen ontmantelen, werken in een straal van 20 kilometer rond de haven. De verwachting is dat deze bedrijven de komende jaren veel werk gaan krijgen, maar Allard ziet tot nu toe die opdrachten steeds maar weer uitstellen. “Het is voor bedrijven een grote kostenpost om platforms te verwijderen. Het is daarom weinig aantrekkelijk en heeft niet de prioriteit.’’

Door de stijgende energieprijzen, komt er nu bij de producenten opeens veel geld in het laatje. Je zou kunnen zeggen: mooi, kunnen ze dat besteden aan de decommissioning-opdrachten. ,,Dat lijkt me eerlijk gezegd een wat optimistische, naïeve gedachte. Ik geloof niet dat producenten het geld meteen dáár aan zouden willen uitgeven; die kijken eerder naar welke investeringen ze kunnen doen die direct geld opleveren. Ik denk dat wetgeving of milieu-eisen meer voor elkaar zullen krijgen om het tempo op te schroeven. Nu is er namelijk vanuit de overheid geen uiterlijke termijn om ongebruikte platforms af te breken.” 

Een positief puntje zou volgens Allard nog kunnen zijn dat naast de olieprijzen, ook de staalprijzen reusachtig stijgen: tot wel een vier- of zesvoudiging. Omdat bij het afbreken van een platform veel herbruikbaar staal vrijkomt, zou dat een incentive zijn voor bedrijven om vaart te maken. ,,Tegelijkertijd kost het één tot twee jaar om een platform klaar te maken voor decommissioning; dus dat staal heb je niet morgen op de markt.”

De ontwikkelingen in Oekraïne vertalen zich nog niet merkbaar op zakelijk vlak bij BK Ingenieurs, vertelt Simon Ras. Hij is senior projectmanager en adviseert bedrijven op het gebied van gevaarlijke stoffen zoals chroom-6 of asbest als ze een platform willen ontmantelen. Simon: ,,Sowieso is maritiem maar een kleine tak van ons bedrijf, dus het is niet dat wij nu een hele orderportefeuille in elkaar zien storten. Natuurlijk volg ik wel de informatie over de energiemarkt en – prijzen. De zekerheid uit Rusland is weggevallen, dus het lijkt opeens urgent om toch weer zelfvoorzienend te zijn. Het zou goed kunnen dat veel ongebruikte platformen weer geactiveerd zullen worden.”

Met ‘een beetje refurbishen’ moet dat volgens Simon kunnen. ,,Het zal een investering kosten, maar als het ook weer opbrengsten geeft is, dat het overwegen waard. Ook omdat ze misschien later nog kunnen worden ingezet voor de infrastructuur voor waterstof bijvoorbeeld. De gedachte dat onze Nederlandse platforms overbodig waren, is in ieder geval wel gekanteld.” 

Dat het herstarten van de platforms een vertraging zou veroorzaken in de transitie naar hernieuwbare energie, weerspreekt Simon Ras. ,,Nee, ik denk juist dat dit de energietransitie enorm gaat versnellen, omdat nog duidelijker is gevoeld hoe het is om afhankelijk te zijn van een partij als Rusland. Dat willen we niet meer.”

Als laatste komt André Zimnik aan het woord, commercieel directeur bij de business-unit Offshore & Heavy Lifting van Boskalis. Een bedrijf dat in opdracht van olie en gasproducenten offshore-platforms installeert en ook weer de-installeert. André heeft vertrouwen in hoe producenten bezig zijn met de energietransitie; tegelijkertijd weet hij dat er ‘altijd wat interessanters’ te doen is dan decommisioning. ,,Het is op papier gewoon niet zo’n aantrekkelijk businessplan,” zegt hij met een lach. ,,Platforms zijn complexe werken, neergezet in andere tijden met andere technieken. Het kost veel tijd en geld om uit te zoeken hoe je dat netjes en verantwoord weer afbreekt, terwijl je er maar weinig voor terug krijgt.” En de hoge staalprijzen dan? Zimnik denkt dat die opbrengst niet het verschil zal maken. ,,Want de prijzen voor personeel en de brandstof voor de schepen stijgen óók allemaal.”

Boskalis ziet tegelijkertijd dat de markt voor renewables nu ontzettend druk is. De schepen die Boskalis gebruikt voor het installeren van windmolens, zijn dezelfde als die ze gebruiken voor decommissioning-opdrachten. ,,In de scenario’s voor de komende maanden hebben we daarom die schepen vooral voor die renewables-markt gereserveerd. We verwachten dat de decommissioning-hausse nog wel even uitblijft.”

Maar dat de hausse er ooit wel moet komen, is voor Boskalis duidelijk. ,,In Australië heeft de overheid onlangs regels ingevoerd over de termijn waarop energieproducenten hun platforms zouden moeten weghalen. Doen ze dat niet, dan krijgen ze een boete. In Nederland is het tijdspad voor decommissioning nu minder helder en zie je als effect dat bedrijven het uitstellen. Met regels van bovenaf zouden de voorwaarden duidelijker zijn.”

Maar met de realiteit van vandaag - de gestegen energieprijzen en de wens om niet meer afhankelijk te zijn van Russisch gas en olie – zou het zomaar eens kunnen dat die regels nog even op zich laten wachten.