‘Laat die platforms maar komen! Wij zijn er klaar voor’

,,Kijk, daar ligt het volgende schip al op de kade. Over twee weken mogen we officieel beginnen met de sloop ervan.” Jurgen Treffers wijst vanaf zijn werkplek door het raam naar rechts, waar ‘De Sliedrecht’ ligt: een zichtbaar verouderd schip van 500 ton zwaar dat op de kant is gehesen. Het schip zal door de werklui netjes uit elkaar gehaald geworden; alle materialen gesorteerd, alle gevaarlijke stoffen afgevoerd. Maar liefst 97 procent van een schip kan gerecycled worden. En zijn alle materialen afgebroken en weggebracht, dan is er weer plaats voor een nieuw schip op de kade.

Zo zal het hier de komende jaren een komen en gaan zijn van afgeschreven maritieme objecten uit de Noordzee die op de werf op een duurzame manier worden gesloopt en gerecycled. Decommissioning heet dat in internationaal vakjargon. Die objecten zijn oude schepen of olie- en gasplatforms, maar in de toekomst ook afgeschreven windturbines. De werf is zestien hectare groot en heeft een eigen steiger die geschikt is voor het aanmeren van schepen tot 9 meter diep en 150 meter lang. De bedoeling is dat rechts op het terrein schepen zullen worden ontmanteld, links is ruimte voor grote olie- en gasplatforms.

De werf is van DECOM Amsterdam BV, een partnerbedrijf van de Koole Group uit Vijfhuizen. Jurgen Treffers is er financieel directeur en heeft als managing-director de werf onder z’n hoede. Hij is met zijn collega’s twee jaar bezig geweest om alles rond te krijgen qua locatie en vergunningen. Eind mei 2021 mochten ze eindelijk van start.

Ondertussen zwaait Sylvia Boer vrolijk begroetend de deur open van het kantoor van Jurgen, dat vanwege de werkzaamheden nog huist in twee omgebouwde bouwcontainers. Sylvia is directeur van AYOP, de netwerkorganisatie voor bedrijven in de offshore energiesector in het gebied van Amsterdam tot IJmuiden.

,,In principe geen, maar vanuit AYOP hebben we dit initiatief wel aangejaagd en aangemoedigd. Wij zagen al jarenlang die potentie van duurzame sloop van offshore objecten, maar we hadden in ons gebied geen locatie. Totdat Koole in beeld kwam. Zij hadden plannen voor een reparatiewerf en wij bij AYOP dachten: misschien kunnen ze daarbij ook een ontmantelingswerf starten?”

Jurgen haakt in: ,,Dat leek ons ook interessant, want voor de komende jaren zit er een bulk werk aan te komen op het gebied van decommissioning. Samen hebben we partners uit de regio gezocht om het hele ontmantelproces van A tot Z uit te kunnen voeren; daar is uiteindelijk het samenwerkingsverband DecomMissionBlue uit voortgekomen. Wij zijn hier de soort centrale hub waar al die partijen aan de slag kunnen.”

Sylvia: “Aan klanten kunnen we zeggen dat het ontmantelen op een milieuvriendelijke manier gebeurt, maar ook dat het kosten bespaart omdat we allemaal zo dicht bij elkaar zitten. Het proces is veel efficiënter.”

Jurgen: ,,Dit terrein was vroeger van de ADM (de Amsterdamsche Droogdok Maatschappij, red.) en is daarna jarenlang gekraakt geweest. Toen ons ter ore kwam dat de krakers weg moesten van de gemeente, was dat voor ons een mooie kans om te denken aan een werf op deze locatie. Het ligt aan het Noordzeekanaal, aan diep water, in de buurt van Amsterdam: dat is allemaal heel gunstig. Voorheen was het een nadeel dat de sluis bij IJmuiden maar vijftig meter breed was; maar sinds januari is de sluis verbreed naar zeventig meter. Dus ook grotere objecten kunnen naar ons toe.”

Sylvia: ,,Er zitten nu twee ontmantelingsbedrijven in Nederland: in Vlissingen en Rotterdam, maar nog niet in de buurt van Amsterdam. Terwijl dit de ideale locatie is ten opzichte van de afgeschreven platforms; die liggen voornamelijk in het Noordelijke deel van de Noordzee. Met platforms wil je niet teveel afstand afleggen en de vaartijd beperken, voornamelijk vanwege de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen. Hoe korter die afstand is tot de ontmantelingswerf, hoe beter.”

Jurgen: ,,Dat gaat over de vierhonderd olie- en gasplatforms op de Noordzee die op een gegeven moment ontmanteld moeten worden. Dat komt omdat ze uitgeproduceerd, niet meer winstgevend of verouderd zijn. De eigenaren moet die platforms weghalen en ontmantelen en dat gebeurt ook wel incidenteel, maar de grote bulk moet nog komen. Daar praten we al tien, twaalf jaar over.”

Sylvia: ,,Nextstep, een organisatie die EBN en de Nederlandse olie- en gasindustrie vertegenwoordigd, maakt ieder jaar een mooie analyse van wat zij verwachten aan werk in de decommissioningsector. Die piek die ze voorspellen, schuift ieder jaar helaas weer op.”

Jurgen: ,,Het is voor de eigenaren van de platforms een kostenpost en heeft weinig opbrengsten. Zo simpel is het.”

Sylvia: ,,Ze zijn verplicht ze op te ruimen, alleen zit er geen termijn aan. Dat is het probleem.”

Sylvia: ,,Wel een termijn stellen, zoals ze laatst in Australië hebben gedaan. Het maakt me niet uit of het nu twee, vijf of tien jaar is: als er maar een deadline aan zit. Ik denk dat dat de enige manier gaat zijn dat er échte actie gaat komen.”

Jurgen: ,,Dat kan. Maar je hebt ook nog zoiets als maatschappelijk verantwoordelijkheid. Het kan natuurlijk niet zo zijn dat jij veel geld verdient door het oppompen van olie of gas en vervolgens het platform laat verroesten als de voorraad op is. Zo werkt het niet. De vervuiler betaalt en je ruimt netjes op wat je hebt neergezet. Maar er zit voor bedrijven te weinig pressie op om dat werkelijk aan te pakken.”

Sylvia: ,,Daarbij is het een feit dat de Noordzee steeds voller raakt. We gaan steeds meer windparken op zee installeren, de visserij en aquacultuur zijn groeiende sectoren door de toenemende wereldbevolking, dan is er de scheepvaart en ook nog de ecologie die we in stand moeten houden. Dus ik hoop dat er een soort inzicht gaat komen bij bedrijven dat het oude plaats moet gaan maken voor het nieuwe.”

Jurgen: ,,Dat is best gewaagd ja. Maar daar zijn we ondernemers voor. Wij kijken naar de toekomst en weten dat op een gegeven moment die platforms wél een keer gaan komen. Daarnaast kunnen we de werf voor onze eigen activiteiten gebruiken. We hebben eigen sleepboten en pontons die we hier in onze haven neer kunnen leggen en klaar kunnen maken voor internationale maritieme projecten. Verder zijn nu hier nu voornamelijk bezig met het ontmantelen van schepen die uit de vaart zijn genomen.”

Sylvia: ,,Maar als jij één platform binnenhaalt, heb je meteen voor een half jaar werk.”

Jurgen: ,,Inderdaad. Die platforms zijn in principe kleine fabrieken, inclusief slaapaccommodaties en sportfaciliteiten voor de bemanning. Daar zijn ze we zo een paar maanden mee zoet.”

Jurgen: ,,Ooit gaan ze komen. Tot die tijd kunnen wij hier gewoon winstgevend blijven draaien, dat is geen probleem. Maar de kers op de taart zou natuurlijk wel zijn als we kunnen beginnen met die 400 platforms op de Noordzee. Laat ze maar komen, zou ik zeggen! Wij zijn er klaar voor.”

Sylvia: ,,En dan is het een mooi verhaal dat je niet je platforms naar het buitenland hoeft te brengen, maar dat ze gewoon hier in Nederland milieuvriendelijk en circulair worden afgebroken.”

Sylvia: ,,Dat wordt een heel mooi event, een soort festival, waarbij we zo’n twee- tot driehonderd professionals uit de hele decom-wereld verwachten. Iedereen uit de industrie is er. AYOP organiseert het event samen met een zusterorganisatie uit de UK, Decom North Sea. Ieder uur hebben we een inhoudelijke presentatie over een bepaald onderwerp en daarnaast is er volop ruimte om te netwerken en kennis te maken. Dat gaat hier op de werf plaatsvinden: in een grote tent midden op het terrein, onze main stage, met daarnaast stands voor bedrijven en catering. De entree is voor iedereen gratis. Verder is er de avond vóór het event nog een speciale havenrondvaart, waarin we langs een aantal locaties gaan die te maken hebben met ontmantelen. Aansluitend is er een netwerkdiner. Het wordt een mooi event, ik heb er al ontzettend zin in.”

Sylvia: ,,Een interessante vind ik de lezing van David Molenaar die komt vertellen over de standaardisatie en het circulair ontwerp van windturbines, maar we hebben ook Rolf de Vries van Bluestream die hun ervaringen met het ontmantelen van platformen komt delen. De Brandweer Amsterdam komt met twee blusvaartuigen en ook is het Amsterdamse bedrijf DEEP aanwezig met hun uncrewed surface vessel: een onbemand vaartuig dat de zeebodem in kaart kan brengen en ook ingezet kan worden bij decommissionings-opdrachten”

,,Weet je wat ik nou zo leuk vindt,” zegt Jurgen tot slot, terwijl hij over tafel buigt. ,,Met dit event wordt Amsterdam weer als havenstad op de kaart gezet. Op dit terrein had ADM vroeger een gigantische scheepswerf, waar ze de grootste maritieme schepen bouwden en te water lieten. Op een gegeven moment zijn alle maritieme activiteiten helaas verdwenen uit de Amsterdamse haven en kwam de nadruk te liggen op overslag, opslag en distributiecentra. Maar wat is een haven zonder scheepsgerelateerde activiteiten? Dit is tenminste weer echt een werf! Hier liggen schepen aan de kant, die moeten gerepareerd worden of ontmanteld. Wij mogen als Nederland trots zijn op onze maritieme kennis en geschiedenis en het is mooi dat het met zo’n nieuwe werf wordt voorgezet. Of ben ik nou te enthousiast?”

Sylvia Boer moet lachen: ,,Te enthousiast kun je nooit zijn denk ik. Het is een goede zaak om Amsterdam op de kaart te zetten als decommissioningshoofdstad. En dat zijn we nu aan het doen.”